Ik kreeg van de voorzitter van KDO, Miriam Gossens, het verzoek of ik wat achtergrond wilde geven omtrent de schrijver van het toneelstuk van vanavond en wil daar hiermee graag aan tegemoet komen.

Mijn oom Hans Stelsmann was van beroep schilder, hij had een eigen schildersbedrijf dat hij van zijn vader, Hans Stelsmann Sr. had overgenomen.

Mijn moeder, zijn zus Hella, heeft mij vaak verteld dat hij als kind al een gave had om verhalen te vertellen die hij spontaan verzon als hij ’s avonds voor het slapengaan op bed lag en zijn zussen aan zijn lippen gekluisterd toehoorden. Die verhalen hadden altijd te maken met dingen die hij zelf zag of meemaakte en waarbij hij daar dan een eigen draai aan gaf, uit het leven gegrepen zoals dat heet. Soms spannende verhalen maar meestal toch vooral ook met humor.

Op latere leeftijd is hij deze verhalen gaan opschrijven, eerst als kleine gedichten, daarna als stukjes proza. Wat hem daarbij typeerde was de manier waarop hij zaken schreef, de alledaagse dingen die we allemaal meemaken. Vaak hoor je tijdens uitvoering: Oh ja, dat herken ik, ja zo gaat het bij ons ook.

Anderzijds kon hij zaken ook net even zodanig neerzetten dat je er toch anders tegenaan kijkt en over gaat nadenken. Niet alles is zo vanzelfsprekend als het lijkt en soms zit het hem in de kleine details, de emoties die wij zo gemakkelijk over het hoofd (willen) zien. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het prachtige gedicht `De Tsiet` of ’de Trom`.

Mijn opa, was een zeer gerenomeerde buuteredner in Kerkrade en omstreken en daarnaast ook een hartstochtelijk toneelspeler bij toneelvereniging Excelsior, waarvan hij mede oprichter was. Na de oorlog stapte opa over naar de horeca en uiteindelijk werd hij uitbater van het Hubertushuis in Kerkrade en Hans Jr. nam de honeurs waar in het schildersbedrijf, later nam hij dit helemaal van hem over. Het Hubertushuis had een grote zaal en een eigen bühne waar opa met zijn geliefde Excelsior uitvoeringen ten tonele bracht. Tijdens carnaval werden hier de grote zietsónge van d’r Kirchröatsjer Vasteloavends Verain gehouden en daar stond opa dan als buuteredner op de bühne.

De gave om mensen met de gewone alledaagse dingen in het leven te confronteren en met veel humor een spiegel voor te houden heeft oom Hans wellicht deels van opa geërfd.

Opa kon dit ook met veel mimiek en met toneelspel overbrengen, oom Hans had de bijzondere gave om dit in prachtige gedichten, stukjes proza en uiteindelijk ook in toneelstukken te verwoorden.

Hij was daarnaast ook zeer gedreven om het kerkraadse dialekt in zijn pure vorm te behouden. Dat was zijn echte passie.

Hij was een van de initiatiefnemers van de eerste Kirchröadsjer Dieksiejoneer, waarvan onlangs weer een nieuwe uitgave is verschenen.

Ook was hij jarenlang voorzitter van d’r Kirchröatsjer dialekt verain, waar hij samen met andere bekende Kerkraadse dialekt schrijvers op regelmatige basis dialektavonden organiseerde om mensen te laten genieten van hun prachtige gedichten en verhalen. Tijdens lesavonden kon men correct dialect leren schrijven.

In totaal heeft oom Hans 11 grote toneelstukken en de tekst voor een musical geschreven. “Hat uur nog e tsimmer vrij” vormde de primeur, werd voor het eerste opgevoerd in het Hubertushuis en is daarmee nog steeds zeer speciaal voor ons als familie.

Destijds heeft hij dit geschreven om het nieuw opgerichte theatergezelschap Volkstoneel Kerkrade te helpen aan materiaal om voet aan de grond te krijgen. Uiteindelijk resulteerde dit in een geweldig succes, louter uitverkochte zalen en daarmee de basis en de motivatie om hier nog een tiental andere werken op te laten volgen. Ook deze zorgden allemaal voor uitverkochte zalen.

Hans Stelsmann was een zeer gepassioneerd mens en schrijver, die zeer veel voor de Kerkraadse cultuur en het Kerkraads dialekt heeft betekent.

Ik heb met veel plezier toegestemd in het verzoek om zijn toneelstuk, “hat uur nog ee tsimmer vrij” in een bewerkte vorm als “Heibel in d’r Wienberg” , uit te mogen voeren.

Ik hoop dat u er van zult genieten en wens u allen veel plezier en een prettige avond toe.

Luc Plummen